Muzea i skanseny
Świadkami bogatej historii Sądecczyzny są muzea i skanseny gromadzące cenne eksponaty z różnych epok i dziedzin ludzkiej aktywności. Szczególnie ciekawe zbiory znajdują się w:
Muzeum Dziejów Tylicza
ul. Rynek ( Dom Kultury) Tylicz
Wystawa Ikon – Krynica-Zdrój
ul. Zdrojowa 8 (Willa Moja), Krynica-Zdrój
Galeria Sztuki Siedlisko w Centrum Kultury w Krynicy-Zdrój
ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 19, Krynica-Zdrój
tel. (018) 471-07-50
Galeria „Vox Humana” Krynica-Zdrój
ul. Kraszewskiego 145A, Krynica-Zdrój
Muzeum Nikifora w Krynicy-Zdroju
Bulwary Dietla 19
33-380 Krynica-Zdrój
Tel. 18 471 53 03
Przedstawiona jest w nim twórczość jednego z najsłynniejszych na świecie malarzy z kręgu malarstwa intuicyjnego – Nikifora. Są tu obrazy pochodzące z wszystkich okresów jego twórczości; zarówno akwarele, gwasze, jak i rysunki. Część dokumentacyjną wystawy stanowią pamiątki po Nikiforze, publikacje poświęcone malarzowi oraz jego fotografie.
Muzeum Regionalne w Piwnicznej-Zdrój
Piwniczna-Zdrój, Rynek 11,
tel. 018 446 44 33
Unikatową i największą w Europie kolekcją dawnego sprzętu narciarskiego może pochwalić się Muzeum Regionalne w Piwnicznej-Zdrój. Zbiory historyczne tego muzeum uzupełniają m.in. fotokopie i reprodukcje dokumentów lokacyjnych oraz przywilejów miasta Piwniczna.
Muzeum Regionalne PTTK „Państwa Muszyńskiego” w Muszynie
ul. A. Kity 26
33-370 Muszyna
Tel. 18 471 41 40
biuro@krynica.pttk.pl
posiada bogate zbiory historyczne i etnograficzne oraz cenne eksponaty, w tym dokument cechowy miasta Tylicz z XVIII w., skrzynie mieszczańskie, militaria i judaiki. Zbiór obejmuje także dzieła sztuki miejscowych artystów.
Muzeum Regionalnym im. Seweryna Udzieli w Starym Sączu
Rynek 633-340 Stary Sącz
Tel. 18 446 00 94
http://www.muzeum.stary.sacz.pl
gdzie zgromadzono zbiory pochodzące z wielu epok. Są tam pamiątki po sławnych ludziach mieszkających kiedyś w Starym Sączu, eksponaty ukazujące historię miasta, wyroby rzemieślnicze, militaria, a także dzieła sztuki.
Sądecki Park Etnograficzny oraz Miasteczko Galicyjskie
ul. B. Wieniawy-Długoszewskiego 83b lub ul. Lwowska 226
33-300 Nowy Sącz
Tel. 18 441 44 12, 18 441 81 91 (Skansen)
18 441 02 10 (miasteczko), 18 533 18 23 (kasa)
e-mail: skansen@muzeum.sacz.pl
http://www.muzeum.sacz.pl/51,377,Miasteczko_Galicyjskie.htm
W malowniczym otoczeniu, goście oglądają kulturę ludową Sądecczyzny. Kościół rzymskokatolicki, ewangelicki zbór i cerkiew greckokatolicka przypominają o wielokulturowości regionu. Zagrody chłopskie zaś, dwór z folwarkiem, szkoła wiejska, warsztaty rzemiosła i obiekty przemysłu ludowego, odzwierciedlają społeczno-ekonomiczne zróżnicowanie dawnej wsi. Najnowszą i rozbudowaną atrakcją na terenie Parku jest Miasteczko Galicyjskie, które ma prezentować rekonstrukcje XIX-wiecznej małomiasteczkowej architektury galicyjskiej: ratusz, dwór szlachecki, remizę, jak również – otwarte już dla zwiedzających – pracownie garncarza, zegarmistrza i fotografa.
W parku na ponad 20 ha, zgromadzono 68 obiektów i ponad 7 tys. eksponatów prezentujących kulturę ludową Lachów, Pogórzan, Górali Łąckich, Łemków i Cyganów Karpackich. Jest tu m.in. kilkanaście zagród chłopskich, folwark dworski, dwór szlachecki, szkoła ludowa, osada cygańska, budynki przemysłu wiejskiego: kuźnia, olejarnia, wiatraki. Ewenementem w skali Polski jest to, iż w sądeckim skansenie odtworzono trzy świątynie trzech wyznań: cerkiew św. Dymitra Męczennika z Czarnego, drewniany,osiemnastowieczny kościół pw. śś. Piotra i Pawła z Łososiny Dolnej oraz kościół ze Świniarska, który wcześniej, w Stadłach – pierwotnie służył kolonistom wyznania protestanckiego.
W Sądeckim Parku Etnograficznym w Piątkowej powstało Miasteczko Galicyjskie – miasteczko z końca XIX wieku w pigułce rodem z Galicji. Atrakcją Miasteczka są: starosądecki ratusz i dwór szlachecki z Łososiny Górnej, w których będzie ośrodek konferencyjno-szkoleniowy, remiza straży pożarnej oraz dwa budynki mieszkalne, a w nich zaaranżowane zostaną: pracownia zegarmistrzowska i warsztat garncarza. W kolejnym etapie odtworzonych zostanie jeszcze 12 obiektów.
W zrekonstruowanych budynkach będą sale wystawowe, hotel, centrum konferencyjne, sklepy. Będzie również karczma regionalna. Miasteczko Galicyjskie będzie żyć i będzie oryginalnym dopełnieniem klasycznego skansenu. Tuż obok niego powstały… starosądeckie Gołkowice. W zrekonstruowanym zespole trzech zagród kolonistów niemieckich z przełomu XVIII i XIX w., wzorowanych na tych zachowanych w Gołkowicach, w jednej odtworzono i zaaranżowano wnętrza zgodnie z duchem tamtych lat, w drugiej urządzono galerię, a trzecia służy Muzeum. Dopełnieniem jest odbudowany i wyposażany w środku zbór ewangelicki ze Stadeł.
Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu
Dom Gotycki
ul. Lwowska 3
33-300 Nowy Sącz
Tel. 18 443 77 08
sekretariat@muzeum.sacz.pl
http://www.muzeum.sacz.pl
Główną siedzibę Muzeum Okręgowego stanowi późnogotycki (pocz. XVI w.) dom kanoników kolegiaty pw. św. Małgorzaty. Tutaj można zapoznać się z ekspozycjami ukazującymi dzieje Nowego Sącza. Dom Gotycki to jednak przede wszystkim soczewka, w której skupiają się wątki sztuki sakralnej, cechowej i dworskiej Sądecczyzny – tu zobaczyć można kolekcję sztuki cerkiewnej z XV – XIX w. oraz płaskorzeźbę dłuta Wita Stwosza „Modlitwa w Ogrojcu”.
Galeria „Dawna Synagoga”
ul. Berka Joselewicza 12
33-300 Nowy Sącz
Tel. 18 444 23 70
synagoga@muzeum.sacz.pl
http://www.muzeum.sacz.pl/45,12,Galeria_Dawna_Synagoga_w_Nowym_Saczu.htm
W przedsionku XVIII-wiecznego budynku synagogi znajduje się ekspozycja stała poświęcona sądeckim Żydom, natomiast w dawnej głównej Sali modlitw – wystawy czasowe. Synagoga jest widocznym znakiem dawnej obecności Żydów w Nowym Sączu. Przed II wojną światową, ludność żydowska stanowiła ok. 1/3 mieszkańców miasta. W czasie okupacji, bożnica została zdewastowana. Po remoncie, od 1982 roku, stanowi oddział Muzeum Okręgowego.
Galeria Marii Ritter
Rynek 2, 33-300 Nowy Sącz
Tel. 18 443 78 37
Na pierwszym piętrze zabytkowej, 200-letniej kamienicy Ritterów, prezentowana jest wystawa obrazów Marii Ritter, wybitnej malarki sądeckiej. Artystyczne pokłosie Marii Ritter to wiele tysięcy prac, wśród których są: obrazy olejne, akwarele, grafiki, rysunki, kolaże, rzeźby i malowidła ścienne. W zabytkowej kamienicy można też zobaczyć wnętrza wprowadzające gości w atmosferę mieszkania dawnego mieszczaństwa.
Muzeum Lachów Sądeckich w Podegrodziu
Gminny Ośrodek Kultury
33-386 Podegrodzie
Te. 18 445 90 33
Powstała z prywatnych zbiorów placówka prezentuje kulturę Lachów i regionu.
Szkolne Muzeum Historyczne w Marcinkowicach
Marcinkowice 1
33-393 Marcinkowice
Tel. 18 443 31 85
sekretariat@zsmarcinkowice.edu.pl
http://www.zsmarcinkowice.edu.pl/muzeum,38.html
Muzeum gromadzi zbiory na temat historii Marcinkowic i dworu Morawskich.
Muzeum Parafialne w Grybowie
ul. Kościelna 3, 33-330 Grybów
Tel. 18 445 02 62
W modrzewiowym budynku dawnej plebanii z 1699 r. zgromadzono – staraniem wieloletniego proboszcza grybowskiego, ks. J. Solaka – eksponaty pochodzące z nieistniejących już kościołów miejskich, dawnej synagog oraz okolicznych cerkwi: cenne obrazy i rzeźby o tematyce religijnej, tkaniny i naczynia liturgiczne, archiwalia i starodruki.
Muzeum Parafialne w Paszynie Parafia Rzymsko-Katolicka pw. M.B. Nieustającej Pomocy
Paszyn 197, 33-326 Mogilno
Tel. 18 440 27 97, fax. 18 440 29 92
http://www.muzeumpaszyn.sacz.pl/
Głośne w Europie muzeum, powstałe z inicjatywy ks. Edwarda Nitki, stanowi nie tyleż fenomen artystyczny, co społeczny. Unikatowe zbiory sztuki ludowej – rzeźby w drewnie i kamieniu, obrazy na szkle, wyroby ze słomy, papieru i innych materiałów – są owocem pracy kilkudziesięciu mieszkańców wsi oraz animatorskiej i duszpasterskiej aktywności ks. Nitki.
Skansen Pszczelarski im. Bogdana Szymusia przy Gospodarstwie Pasiecznym „Sądecki Bartnik”
Stróże 235, 33-331 Stróże
Tel. 18 445 18 82, 18 445 15 72
e-mail: muzeum@bartnik.pl
http://bartnik.pl/
W muzeum prezentowana jest ekspozycja dotycząca historii polskiego pszczelarstwa i bartnictwa, obejmująca zabytkowe ule (w tym unikaty na skalę światową) oraz sprzęt pszczelarski.
Muzeum im. ks. dra Henryka Ostacha przy Domu Pszczelarza Polskiego Związku Pszczelarstwa
Kamianna 29, 33-336 Łabowa
Tel. 18 474 16 77, fax. 18 474 17 15
http://www.kamianna.pl/
